Afbeelding Ecotoxicologische effecten in het Nederlandse oppervlaktewater
Opdrachtgever: STOWA
Periode: 2015-2016
Werkveld: Ecologie&waterkwaliteit
Ecotoxicologische effecten in het Nederlandse oppervlaktewater

In de periode 2014-2015 heeft een consortium van Waternet, Deltares, RIVM en Ecofide de Ecologische Sleutelfactor 8 “Toxiciteit” in opdracht van de STOWA ontwikkeld. Binnen deze sleutelfactor richt het chemie-spoor zich op bestaande chemische monitoringdata. Door dit inzicht in concentraties te combineren met kennis over de effecten van die stoffen ontstaat een maatstaf “toxische druk”. Deze levert een voorspelling van het aantal soorten dat nadelig wordt beïnvloed en wordt uitgedrukt als zogenaamde msPAF (Potentieel Aangetaste Fractie soorten, gebaseerd op meerdere stoffen). Deze maatlat was echter nog niet in de praktijk gevalideerd.

Samen met het RIVM heeft Ecofide daarom een vervolgstudie uitgevoerd. Hiervoor zijn bij een groot aantal waterschappen data verzameld over abiotische en biotische parameters. Vervolgens is bestudeerd in welke mate de voorspelde fractie aangetaste soorten (toxische druk; msPAF) overeenkomt met in het veld waarneembare effecten op de macrofauna. Het uitgevoerde onderzoek toonde aan dat een toename van de toxische druk samengaat met toenemende ecologische effecten. De effecten zijn zichtbaar op het niveau van individuele taxa maar ook op de macrofaunagemeenschap als geheel. Op het niveau van individuele taxa is in meer dan de helft van de gevallen een toename in toxische druk gecorreleerd aan afnemende dichtheden. De sterkte van het effect verschilt per soort. Er zijn ook soorten die positief reageren, waarschijnlijk als gevolg van veranderingen in de competitie tussen soorten. Op de macrofaunagemeenschap als geheel was het effect van toxische druk zichtbaar in een afnemende diversiteit.